Δ. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ
1. ΜΕ ΟΡΙΣΜΟ
Με
ορισμό αναπτύσσεται η πρόταση, όταν το περιεχόμενο της υποβάλλει στον αναγνώστη
την πιθανή ερώτηση «τι είναι;» ή «τι εννοεί μ’ αυτό;». Με τον ορισμό
παραθέτουμε τα ουσιώδη γνωρίσματα μιας έννοιας.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Κοινωνία
δεν είναι μόνο το απρόσωπο σύνολο ανθρώπων που έχουν κοινά πολιτιστικά
γνωρίσματα, συνδέονται με κοινές παραδόσεις και αξίες και επιδιώκουν κοινούς
στόχους. Κοινωνία είναι και οι θεσμοί, οι κανόνες, οι αρχές και οι ιδέες που
ρυθμίζουν τη ζωή των ανθρώπων που την αποτελούν. Τα ιδεολογικά και οργανωτικά
αυτά σχήματα είναι προϊόντα της μακράς συμβίωσης των ανθρώπων. Χωρίς αυτά δε θα
υπήρχε κοινωνική οργάνωση και συνοχή και επομένως ούτε και κοινωνική ζωή.
( Έκθεση, Γ. Μπατζινάς & Δ. Β. Λούλος)
2. ΜΕ ΑΙΤΙΟ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ
Όταν
στη θεματική πρόταση διατυπώνονται οι αιτίες που οδηγούν σε ένα αποτέλεσμα.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Χωρίς
τη γλώσσα δεν μπορεί να νοηθεί ζωή, επειδή οι σημαντικότερες εκφάνσεις της
ζωής, είτε τη θεωρήσουμε ως βιολογικό φαινόμενο είτε ως πνευματική και
κοινωνική εκδήλωση, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη γλώσσα. Γι’ αυτό και η
πρόοδος του ανθρώπου σε κάθε τομέα της ζωής του περνάει, χωρίς υπερβολή, μέσα
από τη γλωσσική καλλιέργεια του.
( Έκθεση, Γ. Μπατζινάς & Δ. Β. Λούλος)
3. ΜΕ ΔΙΑΙΡΕΣΗ
Όταν η
θεματική πρόταση είναι διατυπωμένη έτσι που να αποκαλύπτει τα στοιχεία από τα
οποία αποτελείται ένα αντικείμενο ή μια ιδέα, τότε αναλύουμε το όλο (γένος) στα
μέρη του (είδη) με βάση κάποιο ουσιώδες γνώρισμα (διαιρετική βάση). Στις
λεπτομέρειες σχολιάζονται όλα τα είδη που δηλώνονται στη θεματική πρόταση.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Η
καλύτερη μελέτη του επιστητού σε όλο το φάσμα του επέβαλε να χωριστεί η
επιστήμη σε κλάδους , καθώς και να ειδικεύονται οι επιστήμονες σε κάποιον από
αυτούς. Συμβατικά, λοιπόν, τις επιστήμες τις διακρίνουμε σε φυσικές και
ανθρωπιστικές ή κοινωνικές (πρωτοβάθμια διαίρεση). Οι μεν ερευνούν τη φύση και
τη νομοτέλεια που τη διέπει, οι δε τον άνθρωπο και την κοινωνία. Κλάδοι των
φυσικών επιστημών είναι η φυσική, η χημεία, η βιολογία, η αστρονομία, η
γεωλογία κ.α. Κλάδοι των ανθρωπιστικών επιστημών ή κοινωνικών επιστημών είναι η
νομική, η ιστορία, η κοινωνιολογία, η οικονομία, η γλωσσολογία, η ψυχολογία
κ.α. (δευτεροβάθμια διαίρεση). Αλλά και αυτοί οι κλάδοι χωρίζονται σε άλλους
επιμέρους τομείς και θα χωρίζονται συνεχώς όσο η επιστήμη θα προοδεύει και η
επιστημονική έρευνα θα γίνεται πιο λεπτομερής.
(Έκθεση, Σπ. Κ. Κουτράς & Υπ. Ζουρούδη)
4. ΜΕ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ
Με τον
τρόπο αυτό αναπτύσσεται η θεματική πρόταση, όταν μας παρακινεί να ρωτήσουμε
«γιατί;»
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Στην
εποχή μας επικρατούν οι φυσικές επιστήμες, επειδή το κύρος των πορισμάτων τους
πολύ πιο δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί και επειδή δίνουν στον άνθρωπο τη
δυνατότητα να αξιοποιεί τη φύση, να παράγει άφθονα αγαθά, να κάνει άνετη τη ζωή
του. Αποβλέπουν στο να βελτιώσουν τη ζωή των ανθρώπων, να την εκπολιτίσουν.
Και, ασφαλώς , πολιτισμός δεν είναι μονόπλευρη, αλλά ανάλογη ικανοποίηση των
υλικών και πνευματικών αναγκών.
(Έκθεση, Σπ. Κ. Κουτράς & Υπ. Ζουρούδη)
5. ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΑ
Η
θεματική περίοδος είναι διατυπωμένη ως παρομοίωση ή μεταφορά. Η παράγραφος
αναπτύσσεται ως εκτεταμένη παρομοίωση.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Όπως οι
πληροφορίες είναι αναγκαίες στον άνθρωπο, για να επιλέξει σωστά, να πάρει
σωστές αποφάσεις και να οργανώσει τη ζωή του με τον καλύτερο γι’ αυτόν τρόπο,
έτσι αναγκαία είναι και η διαφήμιση, αφού του δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσει,
να επιλέξει και να απολαύσει τα νέα προϊόντα. Άλλωστε, και η διαφήμιση
πληροφορία είναι, μόνο που δεν είναι πάντα ακριβής και αξιόπιστη. Και γι’ αυτόν
ακριβώς τον λόγο η διαφήμιση, αν την πιστέψουμε άκριτα, μπορεί να γίνει τόσο
επικίνδυνη, όσο ωφέλιμη μπορεί να είναι μια καλή πληροφορία.
( Έκθεση, Γ. Μπατζινάς & Δ. Β. Λούλος)
6. ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Αν το περιεχόμενο της θεματικής πρότασης χρειάζεται
διευκρίνιση τότε μπορεί η παράγραφος να αναπτυχθεί με παραδείγματα ή
επεξηγήσεις.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Αν βρεθούμε σε ένα πολυσύχναστο μέρος, περιβαλλόμαστε από
μικρές και μεγάλες αφίσες διαφήμισης. Αν ανοίξουμε το ραδιόφωνο ή την
τηλεόραση, ακούμε και βλέπουμε να προβάλλονται διαφημίσεις. Αν πάλι
ξεφυλλίσουμε ένα έντυπο, εφημερίδα ή περιοδικό, διαβάζουμε, επίσης,
διαφημίσεις. Χωρίς υπερβολή, η ζωή μας έχει κατακλυστεί από διαφημίσεις που δε
μας πληροφορούν απλώς και μόνο για ένα προϊόν, αλλά επηρεάζουν, είτε το
καταλαβαίνουμε είτε όχι, τις προτιμήσεις μας, διαμορφώνουν την αισθητική μας
αντίληψη και το λόγο μας και, γενικότερα, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο
ζωής μας.
(Έκθεση, Σπ. Κ. Κουτράς & Υπ. Ζουρούδη)
7. ΜΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ
ΑΝΤΙΘΕΣΗ
Όταν η
θεματική περίοδος μπορεί να μας παρακινεί να επισημάνουμε τις ομοιότητες και
τις διαφορές ανάμεσα σε πρόσωπα, πράγματα και ιδέες, τότε αναπτύσσεται με
σύγκριση και αντίθεση.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Αν και
διαφήμιση ονομάζουμε την ανακοίνωση των ιδιοτήτων, των πλεονεκτημάτων ενός
προϊόντος για την προσέλκυση του καταναλωτή, εντούτοις η ονομασία αυτή δεν
είναι παρά ένας ευφημισμός. Και αυτό γιατί η διαφήμιση, περισσότερο ίσως από
την πρωταρχική και αναγκαία για τις σύγχρονες κοινωνίες της αφθονίας λειτουργία
της, επιτελεί, έμμεσα αλλά αποτελεσματικά, πρόσθετες λειτουργίες με σοβαρές
επιπτώσεις στη ζωή μας.
( Έκθεση, Γ. Μπατζινάς & Δ. Β.
Λούλος)
8. ΜΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕΘΟΔΩΝ
Στην
πράξη συνήθως συναντάμε συνδυασμό δύο ή τριών τρόπων ανάπτυξης.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
I.
Με συνδυασμό μεθόδων: ορισμός- αντίθεση
Ø Η ανθρώπινη φύση είναι δισυπόστατη: πνεύμα και ύλη. Γι’
αυτό όσο αναγκαία είναι η ικανοποίηση των υλικών αναγκών, άλλο τόσο αναγκαία
είναι και η ικανοποίηση των πνευματικών αναγκών της. Εντούτοις, στις μέρες μας
η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων επιδιώκει με πάθος να αποκτήσει όσο
περισσότερα υλικά αγαθά μπορεί και αδιαφορεί για τα πνευματικά.
( Έκθεση, Γ. Μπατζινάς & Δ. Β. Λούλος)
II.
Με συνδυασμό μεθόδων: ορισμός-σύγκριση- αντίθεση
Ø Ανάμεσα στην Επιστήμη και στην Ηθική, δύο κορυφαία
διανοητικά επιτεύγματα του ανθρώπου, υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Οι διαφορές
αυτές θα αναδειχτούν ευκρινέστερα, αν ορίσουμε τις έννοιες. Σύμφωνα, λοιπόν, με
τα λεξικά επιστήμη είναι οι γνώσεις που προκύπτουν από τη μεθοδική έρευνα των
φυσικών και κοινωνικών φαινομένων. Αντίθετα, η Ηθική ορίζεται ως ένα σύνολο
αξιών και κανόνων με τους οποίους ορίζεται τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται τι
οφείλουμε να κάνουμε στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.
(Έκθεση, Σπ. Κ. Κουτράς & Υπ.
Ζουρούδη)
III.
Με συνδυασμό μεθόδων: διαίρεση και αίτιο-αποτέλεσμα
Ø Μια επιθυμία, ερεθισμένη κι ανικανοποίητη, μπορεί να
πάρει δύο δρόμους: την ατομική εξέγερση ( την εγκληματική πράξη για παράνομη
ιδιοποίηση των αγαθών άλλου) και τη συλλογική επανάσταση ( τον κοινωνικό αγώνα
για σωστότερη διανομή του κοινού πλούτου). Δεν μπορούμε ν’ αρνηθούμε ότι ένα
από τα αποτελέσματα της καταναλωτικής προπαγάνδας υπήρξε και η αύξηση της
κοινωνικής αγωνιστικότητας για την κατάκτηση μιας ευδαιμονίας που
παρουσιαζότανε σαν δυνατή για όλους και που τελικά ήταν σχεδόν άφταστη. Η
καταναλωτική προπαγάνδα είναι αναμφίβολα υπεύθυνη για την παράλογη απόφαση ν’
απαχθεί ένα παιδί για ν’ αγοράσει ο απαγωγέας βίλα, αλλά είναι επίσης και
υπεύθυνη για την κατάληψη σπιτιών από ανθρώπους που νιώθουν αποκλεισμένοι από
αγαθά που διαφημίζονται σ’ όλες τις γωνιές των δρόμων.
(Διαφήμιση και βία, Ουμπερτο Έκο, ΘΚ σ.203)
IV.
Με συνδυασμό μεθόδων: διαίρεση- ορισμός
Ø Βέβαια, υπάρχουν ποιητές προικισμένοι με αξιοθαύμαστο
κριτικό ταλέντο. Υπάρχουν και άλλοι, που δε βγαίνουν ποτέ από τα όρια που τους
έχει θέσει η Ποίηση. Το δικό μου αμάρτημα – και πείσμα- είναι ότι, χωρίς ν’
ανήκω στους πρώτους , αρνήθηκα , να συμμορφωθώ με τους δεύτερους πιστεύοντας
ότι αυτά που κατά κανόνα είναι απαγορευμένα σ’ ένα νόμιμο δοκιμιογραφικό,
επειδή αποτελούν τεκμήρια κακού ύφους, σ’ έναν ποιητή που θέλει, οπουδήποτε και
αν μετατοπίζεται, να μένει εκείνος που πραγματικά είναι, μπορεί όχι μόνο να του
συγχωρεθούν, αλλά ίσως-ίσως να προσγραφούν στο ενεργητικό του. κάτι
περισσότερο: θα έλεγα ότι είναι χρέος του ποιητή, ακόμη και στον χώρο αυτόν ,
το γεωδαιτημένο από τα όργανα ακρίβειας που διαθέτει η σκέψη, ν’ αποτολμά
κινήματα της ψυχής αιφνιδιαστικά και ανεξέλεγκτα. Να προκαλεί επεμβαίνοντας μες
στη σύνταξη, πρωτοδοκίμαστους κλυδωνισμούς. Το ύφος του, η γλώσσα του, ν’
αποκτούν κάτι από το σκίρτημα του νεανικού οργανισμού, τη φορά του πουλιού προς
τα ύψη. (Ανοιχτά Χαρτιά, Οδ. Ελύτης, Π σ.152)
V.
Με συνδυασμό μεθόδων: αιτιολόγηση- παραδείγματα
Ø …Το φόρεμα ως προστασία και στολισμός αποτελειώνει και
επισφραγίζει το «πρόσωπο» μας, το συμπληρώνει και το παρουσιάζει. Το πώς
ντύνομε το σώμα μας, με τι υλικά και με ποιο τρόπο, δεν είναι καθόλου ασήμαντο
ή τυχαίο γεγονός για την υπόσταση μας, τη «δημόσια» και την «ιδιωτική».
Αποτελεί μέρος του εαυτού μας, την προβολή του προς τα έξω, και εκφράζει την
προσωπική μας υφή: το πώς θέλουμε να μας βλέπουν οι άλλοι και τα δικά μας
μάτια. Γδύνετε έναν άνθρωπο ( στο ιατρείο, στο στρατόπεδο, στη φυλακή) και
χάνει αμέσως την αυτοπεποίθηση, τη δύναμη, το γόητρό του. Έχει την εντύπωση ότι
του αφαιρέσατε και κρατάτε στα χέρια σας όχι απλώς το περίβλημα, αλλά ένα
μεγάλο μέρος από την ουσία του. Ότι τον ακρωτηριάσατε. Φαντάζεστε ότι μπορεί να
επιβληθεί, να έχει συνείδηση του εαυτού του «πλήρη», να ασκήσει την εξουσία ή
την αποστολή του ένας αξιωματικός χωρίς στολή, ένας παπάς, δίχως ράσο, ένας
δικαστής ντυμένος όπως ο κατηγορούμενος;
( Πρακτική Φιλοσοφία Ε.Π. Παπανούτσος, Έκφραση Έκθεση,
τεύχος Α΄Λυκείου, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2004, σ.192)
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΕΝΤΟΠΙΣΤΕ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΤΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
1. Το εμπόδιο στη γραπτή επικοινωνία μπορεί
να υπερνικηθεί με το καλό γράψιμο και το σωστό διάβασμα. Μπορεί ο συγγραφέας να
μας προσφέρει ένα καλοδομημένο και σαφές κείμενο, για να επικοινωνήσει άμεσα
μαζί μας, αλλά μόνη της η προσπάθεια αυτή δεν αρκεί, πρέπει κι εμείς να κάνουμε
το άλλο μισό του δρόμου. Ως αναγνώστες πρέπει να σκάβουμε τη σήραγγα της
επικοινωνίας από τη δική μας πλευρά.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Είναι πολύ σημαντική λοιπόν η ύπαρξη στα
εκπαιδευτικά ιδρύματα ενός σύγχρονου συστήματος πρόσβασης στις πληροφορίες.
Εκείνο που έχει σημασία όμως από εκπαιδευτική άποψη είναι η χρήση των πηγών
αυτών και των πακέτων επεξεργασίας της πληροφορίας. Διότι, εκείνο που προέχει
στην εποχή μας δεν είναι μόνο το ζήτημα της απόκτησης πληροφοριών, αλλά –
κυρίως – της απόκτησης δεξιοτήτων ενεργού αναζήτησης και κριτικής ανάγνωσης του
πληροφοριακού «κειμένου». Γι΄ αυτό η χρήση του υπολογιστή ως πηγή πληροφοριών
στο σχολείο θα πρέπει να αποβλέπει και σ΄ αυτούς τους δυο στόχους.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Υπήρξαν σημαντικές
ομοιότητες μεταξύ του ναζισμού και του φασισμού σχετικά με τις θεμελιώδεις
αρχές τους. Και οι δύο ιδεολογίες υποστήριζαν τον ολοκληρωτικό μονοκομματικό
κράτος, το οποίο και υπηρετούσε το άτομο εντασσόμενο στη μάζα. Τόσο ο ναζισμός
όσο και ο φασισμός με τη διάλυση του συνδικαλισμού και την επιβολή τάξης και
πειθαρχίας υπηρετούσαν την άρχουσα οικονομική τάξη, αλλά την ίδια στιγμή
καθησύχαζαν και τους μικροαστούς. Επίσης, ένα άλλο σημείο σύγκλισής τους είναι
η υποστήριξη ιδεοληψιών και παραλογισμών που παρακωλύουν την ελευθερία της
σκέψης. Φαίνεται, λοιπόν, ότι αυτές οι δύο ιδεολογίες αποτελώντας ταυτόχρονα
πολιτικοκοινωνικά καθεστώτα αντίκεινται προς κάθε έννοια δημοκρατικού ήθους.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Τέχνη ονομάζεται το
σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας με βάση την πνευματική κατανόηση, επεξεργασία
και ανάπλαση, κοινών εμπειριών της καθημερινής ζωής σε σχέση με το κοινωνικό,
πολιτισμικό, ιστορικό και γεωγραφικό πλαίσιο στο οποίο διέπονται. Αποτελεί μια
ευρύτερης ερμηνείας ονομασία που χρησιμοποιείται για να περιγράψουμε τη
διαδικασία, της οποίας προϊόν είναι κάτι το μη φυσικό, το οποίο ακολουθεί τους
κανόνες του δημιουργού. Κατά συνέπεια όροι με κοινή ρίζα όπως τεχνικό,
τεχνίτης, καλλιτέχνης αποδίδονται σε ανθρώπινες δημιουργίες και δραστηριότητες
αυθαίρετες με τη ροπή του φυσικού κόσμου. Στον Δυτικό κόσμο η τέχνη
περιγράφεται ως art, από το Λατινικό ars που εν
μέρει σημαίνει διακανονίζω, διευθετώ.
Η τέχνη, με την ευρύτερη
έννοια, είναι η έκφραση της ανθρώπινης δημιουργικότητας και φαντασίας.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5. Η είδηση δεν συγκίνησε κανέναν. Οι
εφημερίδες, τα κόμματα και οι πασών αποχρώσεων προοδευτικοί ήταν απασχολημένοι
με το να αναλύουν το μήνυμα των εκλογών και έτσι δεν βρήκαν την ευκαιρία ούτε
να αναλύσουν ούτε να καταγγείλουν ότι στην Κωνσταντινούπολη παιδάκια 10 – 12
ετών ράβουν τα τζιν Benetton με μεροκάματο 200 δρχ. την ημέρα.
Κανένας δε φώναξε για σκάνδαλο, γιατί φαίνεται ότι η Αριστερά στην εποχή της
παγκοσμιοποίησης δεν έχει τίποτε να πει για την παγκοσμιοποίηση της
εκμετάλλευσης των παιδιών. Το θέμα – αν δεν της φαίνεται φυσιολογικό – δεν την
απασχολεί. Στην εποχή μας σκάνδαλο είναι ότι πέφτει το χρηματιστήριο και όχι
ότι κάθε λεπτό πεθαίνουν 25 παιδιά από ασιτία. Ότι 250 εκατομμύρια αγοράκια και
κοριτσάκια σε όλον τον κόσμο ηλικίας 5 – 14 χρόνων δουλεύουν 14 – 16 ώρες την
ημέρα δένοντας κόμπους σε χαλιά, στρίβοντας φύλλα καπνού, κόβοντας σπίρτα. Ότι
παιδάκια παραμορφώνουν τα χέρια τους ράβοντας μπάλες, κόβοντας διαμάντια,
παραμορφώνουν τα πόδια τους δουλεύοντας σε υαλουργίες, σε νταμάρια ή κάνοντας
τους βαστάζους στις αγορές (...) ότι παιδάκια ξεφορτώνουν τούβλα στο Νεπάλ για
70 δρχ. σε κάθε 100 διαδρομές μεταξύ του φορτηγού και του γιαπιού.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ΑΣΚΗΣΕΙΣ: Να
βρεθεί ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται οι παρακάτω παράγραφοι καθώς και τα
δομικά στοιχεία που αποτελούν την κάθε παράγραφο.
1. Ο Ντούσσελ, ο γιατρός που μοιράστηκε μαζί μου την
καμαρούλα, έχει να μας πει ένα σωρό πράγματα για τον έξω κόσμο, τώρα πια που
πάψαμε ν' ανήκουμε σ' αυτόν. Οι ιστορίες του είναι θλιβερές. Πολλοί φίλοι
εξαφανίστηκαν. Η τύχη τους μας τρομάζει. Κάθε βραδιά χτενίζουν την πόλη τα
στρατιωτικά αυτοκίνητα με τους πράσινους μουσαμάδες. Οι Γερμανοί χτυπούν όλες
τις πόρτες και ψάχνουν για Εβραίους. Αν βρουν Εβραίους, φορτώνουν στα καμιόνια
ολόκληρη την οικογένεια. ΄Οσοι δεν κρύβονται υπογράφουν την καταδίκη τους. Οι
Γερμανοί το κάνουν αυτό συστηματικά με τη λίστα στο χέρι, χτυπώντας εκείνη την
πόρτα που θα βρουν να τους περιμένει πλούσια λεία. Άλλοτε πάλι, οι
δυστυχισμένοι πληρώνουν λύτρα για κάθε κεφάλι. Το πράγμα είναι τραγικό. Το
βράδυ βλέπω να περνάνε συχνά αυτές οι λιτανείες των ασθενών με τα παιδιά τους
να κλαίνε, να σέρνονται κάτω απ' τις διαταγές μερικών κτηνανθρώπων, που τους
χτυπούν με το μαστίγιο και τους βασανίζουν, ώσπου να πέσουν κάτω. Δε λυπούνται
κανένα, ούτε τους γέρους, ούτε τα μωρά, ούτε τις έγκυες γυναίκες, ούτε τους
αρρώστους. Όλοι είναι κατάλληλοι για το ταξίδι προς το θάνατο.
(ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000 – Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της UNESCO για
την εκπαίδευση στον 21ο αιώνα τονίζεται ότι η διά βίου εκπαίδευση πρέπει να
στηρίζεται στους παρακάτω τέσσερις πυλώνες, που αποτελούν διαφορετικά είδη
μάθησης: 1. Μαθαίνω πώς να αποκτώ τη γνώση, συνδυάζοντας ικανοποιητικά μια
ευρύτατη γενική παιδεία με τη δυνατότητα εμβάθυνσης σε ορισμένα θέματα. 2. Μαθαίνω να ενεργώ με τέτοιον τρόπο, ώστε
να αποκτώ όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση αλλά και γενικότερα τη δυνατότητα να
αντιμετωπίζω διάφορες καταστάσεις και να εργάζομαι αρμονικά σε ομάδες. 3.
Μαθαίνω να συμβιώνω, κατανοώντας τους
άλλους και έχοντας επίγνωση των κοινωνικών αλληλεξαρτήσεων -συμβάλλοντας στην
πραγματοποίηση κοινών δράσεων και στη διευθέτηση των συγκρούσεων-, με σεβασμό
στις αξίες του πλουραλισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και της ειρήνης. 4.
Μαθαίνω να ζω με τέτοιον τρόπο, ώστε να αναπτύσσω την προσωπικότητά μου και να
μπορώ να ενεργώ με μεγαλύτερη αυτονομία και περισσότερη κρίση και προσωπική
υπευθυνότητα. Για τον λόγο αυτόν η εκπαίδευση δεν πρέπει να παραμελεί την
ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων, τη μνήμη, τη λογική κρίση, την αίσθηση του
ωραίου, τις φυσικές
ικανότητες του ατόμου και τη δεξιότητα της επικοινωνίας,
με παράλληλη ευαισθησία στη χρήση της μητρικής γλώσσας. (ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2000 – Γ’
ΛΥΚΕΙΟΥ)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η τηλεργασία μπορεί να
οριστεί ως η μορφή εργασίας που εκτελείται από ένα άτομο κυρίως ή σε ένα
σημαντικό μέρος της, σε τοποθεσίες εκτός του παραδοσιακού εργασιακού χώρου, για
έναν εργοδότη ή πελάτη, και η οποία περιλαμβάνει τη χρήση των τηλεπικοινωνιών
και προηγμένων τεχνολογιών πληροφόρησης ως ένα ουσιαστικό και κεντρικό
χαρακτηριστικό της εργασίας. Οι δύο βασικοί τρόποι τηλεργασίας είναι είτε
κάποιος να είναι υπάλληλος σε έναν εργοδότη είτε ελεύθερος επαγγελματίας. Στην
πρώτη περίπτωση, ο εργαζόμενος είναι μόνιμα συνδεδεμένος με το δίκτυο των
εργοδοτών, η εργασιακή του ζωή είναι πολύ περισσότερο ελεγχόμενη μέσω της
τεχνολογίας και έχει πολύ λιγότερη ευελιξία ως προς τον τρόπο που θα οργανώσει
τον εργάσιμο χρόνο του. Στη δεύτερη περίπτωση, ο εργαζόμενος είναι πολύ
περισσότερο ελεύθερος να καθορίσει τον ρυθμό εργασίας του εκτελώντας την
εργασία του στον προσωπικό του υπολογιστή και συνδεόμενος μόνο, όταν είναι
απαραίτητο, με το δίκτυο της επιχείρησης, το οποίο μπορεί να εφαρμοστεί σε
πολλά επαγγέλματα.
(ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2001 – Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Αξιοπρόσεκτες, επίσης, είναι και οι επιπτώσεις αυτής
της νέας αίσθησης του χρόνου στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παρατηρείται π.χ.
δυσκολία συγκέντρωσης της προσοχής των παιδιών, όπως και υπερβολική
κινητικότητα, αφού η καθημερινή ζωή δεν συμβαδίζει με το ρυθμό της τηλεοπτικής
εικόνας. Πολύ φυσικό είναι να θεωρείται ανιαρό το σχολικό μάθημα, όπως και ο
διάλογος στην οικογένεια, που τώρα έχει αντιπάλους τα κανάλια με τα ελκυστικά
τους προγράμματα. Ας μην παραλείψουμε και τις ταινίες του Σαββατόβραδου, οι
οποίες έχουν στοιχίσει σε πλήθος παιδιών την απουσία από τον κυριακάτικο εκκλησιασμό ή από το οικογενειακό
τραπέζι.
(ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003 – Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5. Αξιοπρόσεχτη η παρατήρηση. Δεν αληθεύει όμως στη δική
μας εποχή. Γιατί σήμερα και τα παιδιά είναι πολύ διαφορετικά από άλλοτε και ο
αέρας, το «κλίμα» του σχολείου έχει αλλάξει. Παλαιότερα ο μαθητής περίμενε να
φωτιστεί αποκλειστικά και μόνο από το Δάσκαλό του. Σήμερα οι πηγές των
πληροφοριών έχουν πολλαπλασιαστεί σε βαθμό εκπληκτικό και οι κρουνοί τους (η
εφημερίδα, το περιοδικό, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση) ρέουν μέσα στο σπίτι.
Μπορεί λοιπόν ο μαθητής, ανάλογα με τη δύναμη και την όρεξή του, να
προμηθεύεται ελεύθερα και απεριόριστα «ειδήσεις» από όλες τις περιοχές της
ανθρώπινης περιέργειας: ιστορικές, γεωγραφικές, βιολογικές, ανθρωπολογικές,
φυσικής, χημείας, κοσμογραφίας, ηλεκτρολογίας, κάθε λογής «τεχνικής».
(ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ
ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2004 – Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
6. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του
πρωινού καθ’ όλη τη διάρκεια τις προετοιμασίας του μαθητή για τις εξετάσεις.
Ένα πλήρες πρωινό αυξάνει τη διάθεση και την ενέργεια του παιδιού, για να
αντεπεξέλθει τις δυσκολίες του διαβάσματος και των άλλων υποχρεώσεων τις ημέρας.
Επιπλέον, μειώνει το αίσθημα τις πείνας κατά τις μεσημεριανές ώρες, γεγονός που
αποτρέπει την υπερκατανάλωση φαγητού το μεσημέρι, κάτι που θα προκαλούσε
υπνηλία και μείωση τις απόδοσης του μαθητή.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. Χαρακτηρολογικά οι άνθρωποι μπορούν να μοιραστούν σε
δύο κατηγορίες: στους «ανθρώπους του ναι» και τους «ανθρώπους του όχι». Οι
πρώτοι, όταν προκαλούνται να εκδηλωθούν (με μιαν απάντηση, κίνηση ή προσφορά,
με τη στάση τους απέναντι σ’ ένα αίτημα ή σ’ ένα αντιλεγόμενο θέμα), αυθόρμητα
συμπεριφέρονται θετικά, έστω και αν αργότερα, άμα καλοσκεφτούν και ζυγίσουν πιο
ψύχραιμα τα δεδομένα, νικηθούν από τις αμφιβολίες (τις θεωρητικές) ή τις
δυσκολίες (τις πρακτικές) και αναθεωρήσουν την αρχική τους τοποθέτηση. Το «ναι»
έρχεται εύκολα και τις περισσότερες φορές στο στόμα τους: «ω, βέβαια γίνεται»,
«μάλιστα, δεν αποκλείεται», «δε σας υπόσχομαι, αλλά θα προσπαθήσω», «θα το
ξαναδώ, ελπίζω να το πετύχω», «συμφωνώ, έχει και αυτή η άποψη την αλήθεια της»
κ.ο.κ. Αντίθετα, οι άνθρωποι της άλλης κατηγορίας αρχίζουν
πάντα με το «όχι», η άρνηση είναι κατά κανόνα η πρώτη
αντίδρασή τους, ακόμα και όταν έπειτα από ψυχραιμότερη κρίση ή επιγενέστερη
συμπάθεια φανούν υποχωρητικοί. Αυτοί ξεκινούν αρνητικά: «αδύνατον, δε γίνεται»,
«αποκλείεται, μην το συζητείτε», «έχω την εντελώς αντίθετη γνώμη», «μη
ματαιοπονείτε, χαμένος ο κόπος», «δεν είναι πολλές οι αλήθειες, αλλά μία»
κ.ο.κ. Νομίζει κανείς ότι, στην κάθε περίπτωση, έχει να κάμει με ένα εντελώς
διαφορετικό ψυχικό κλίμα. Εκεί αιθρία, ανοιχτός ορίζοντας, κάτι το μαλακό και
το λείο. Εδώ συννεφιά, κλεισούρα, κάτι το σκληρό και το τραχύ.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
8. Τα αποτελέσματα της δωρικής εισβολής δεν άργησαν να
φανούν. Όπου εγκαταστάθηκαν οι Δωριείς, σταμάτησε κάθε πρόοδος, η τέχνη
οπισθοδρόμησε και οι άνθρωποι ξαναγύρισαν στις πρωτόγονες συνήθειες . Τα αγγεία
τώρα είναι χοντροειδή και μεγάλα με άτεχνες παραστάσεις ή απλά γεωμετρικά
σχήματα εν αντιθέσει προς τα κομψά κρητομυκηναϊκά με τις φυσικότατες
παραστάσεις. Η θαλασσοκρατία πέρασε στα
χέρια των Φοινίκων. Ακολούθησαν κύματα μεταναστεύσεων
προς τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους και τα μικρασιατικά παράλια.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
9. Η προκατάληψη ορίζεται ως μια αρνητική στάση απέναντι
στα μέλη μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας, στάση η οποία βασίζεται
αποκλειστικά στη συμμετοχή τους στην ομάδα αυτή. Αναλυτικότερα, κάποιος που
είναι προκατειλημμένος απέναντι σε μια ομάδα τείνει να αξιολογεί τα μέλη της με
αρνητικό τρόπο, απλά και μόνο επειδή ανήκουν σε αυτή την ομάδα. Η
προσωπικότητα, η συμπεριφορά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε συγκεκριμένου
ατόμου παίζουν πολύ μικρό ρόλο εφόσον όλα τα μέλη της ομάδας έχουν μεταξύ τους
ομοιογενή χαρακτηριστικά.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
10. Η παρουσία της γυναικείας μορφής στις διαφημίσεις
έχει στόχο να προσελκύσει κυρίως τη γυναίκα καταναλώτρια αλλά και το ανδρικό
καταναλωτικό κοινό με
διαφορετική χρήση της γυναικείας μορφής. Στην πρώτη
περίπτωση, πρόκειται για διαφημίσεις που προβάλλουν προϊόντα που συνδέονται με
τους παραδοσιακούς ρόλους της γυναίκας ως μητέρας και νοικοκυράς (είδη σπιτιού,
οικιακές συσκευές, βρεφικά είδη, είδη καθαρισμού σπιτιού κτλ.), καθώς και
προϊόντα που αφορούν τη φροντίδα της εξωτερικής εικόνας της γυναίκας
(καλλυντικά, ρούχα, είδη προσωπικής υγιεινής κτλ.). Στη δεύτερη περίπτωση, όταν
στόχος είναι πρωτίστως αν και όχι πάντοτε αποκλειστικά το ανδρικό κοινό, η
γυναικεία μορφή εμφανίζεται στον εξίσου παραδοσιακό ρόλο του συμβόλου της
σεξουαλικότητας και του αντικειμένου της ανδρικής επιθυμίας (π.χ. σε
διαφημίσεις αυτοκινήτων).
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
11. Ένα χάσμα χωρίζει το Σωκράτη από τους σοφιστές. Ο Σωκράτης ζητήσει τη
μία και καθολική έννοια, τη μία και καθολική αλήθεια, ενώ οι σοφιστές
υποστήριζαν τις πολλές γνώμες για το ίδιο πράγμα. Επίσης και στον τρόπο της
ζωής υπάρχει ριζική αντίθεση μεταξύ σοφιστών και Σωκράτη. Οι σοφιστές ήταν
έμποροι γνώσεων, ενώ ο Σωκράτης υπήρξε ένας άμισθος δάσκαλος και ερευνητής της
αλήθειας. Το μόνο κοινό μεταξύ των σοφιστών και του Σωκράτη ήταν ότι κι αυτός
κι εκείνοι διαπίστωσαν ότι η παραδεδομένη μόρφωση και παιδεία δεν ήταν αρκετή
για την εποχή τους.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
12. Το καταναλωτικό μοντέλο δημιουργεί συνθήκες τριβής
του νέου με τον εαυτό του και κατ΄ επέκταση με τους άλλους. Ο καταναλωτισμός ως
έκφραση και δομικό στοιχείο του καπιταλισμού σπρώχνει τα άτομα στην ταύτιση της
ευτυχίας με την απόκτηση υλικών αγαθών. Το άτομο, δηλαδή, εκδηλώνει
συσσωρευμένη αγωνία επειδή δεν έχει αποκτήσει όσα θα ήθελε και ενδέχεται οι
γύρω του να έχουν στην κατοχή τους. Μια ακόμη έκφραση τριβής είναι και η
σύγχυση και η ακρισία που χαρακτηρίζουν τον homo consumens. Ο ίδιος συγχέοντας τις πραγματικές
του ανάγκες με τις τεχνητές ενδιαφέρεται κυρίως για τις δεύτερες. Έτσι,
αδιέξοδες καταστάσεις ορθώνονται μπροστά του τις οποίες προσπαθεί να ξεπεράσει
ακόμα και με τη χρήση βίας.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
13. Συχνά, βέβαια, ακόμη και ο οξύτερος νους προδίδεται
από την ψυχική υστέρηση και αδυναμία. Γι’ αυτό είναι αδήριτη ανάγκη η
πνευματική ευεξία να συνοδεύεται και από ανάλογη ψυχική ευρωστία. Χωρίς εφόδια
όπως η επιμονή και η αποφασιστικότητα, οι δυσκολίες που διαρκώς θα ορθώνονται
μπροστά στον αγωνιστή για την ελευθερία του θα φαντάζουν ανυπέρβλητες. Θα τον
εξομοιώνουν με ένα ναυαγό που έχει να αντιπαλέψει τη μανιασμένη θάλασσα, τα
κύματα της οποίας συνεχή και θεόρατα τον χτυπούν και τον καταρρακώνουν ψυχικά,
μέχρι πολύ σύντομα να τον εξοντώσουν. Γι’ αυτό χρειάζεται το άτομο να
επιδεικνύει αγωνιστικό φρόνημα, ώστε να κατορθώνει να ανθίσταται στις
παντοειδείς δυσχέρειες προκειμένου να μπορεί να προασπίζεται τις προσωπικές του
ιδέες και επιλογές, οι οποίες συνιστούν και τον πυρήνα της ατομικής του
ιδιοσυστασίας, την ουσία τελικά της προσωπικής του ελευθερίας.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ
ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ:
Α. Το
ποδόσφαιρο μπορούσε να πάρει διαστάσεις φαινομένου μόνο στον 20ό αιώνα.
(ΜΕ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ)
Το ποδόσφαιρο μπορούσε να
πάρει διαστάσεις φαινομένου μόνο στον 20ό αιώνα. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η
δυνατότητα δημιουργίας υπέροχων σταδίων και εκπληκτικών αγωνιστικών χώρων και
επιπλέον η τελειοποίηση της μπάλας και των παπουτσιών, συνέβαλαν σημαντικά προς
αυτή την κατεύθυνση. Πάνω από όλα όμως βοήθησε η τηλεόραση, η οποία έφερε το
λαοφιλέστερο παιχνίδι σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μεταφέροντας μια υπέροχη
παράσταση μπροστά στα μάτια δισεκατομμυρίων φιλάθλων.
Β. Το
όφελος για την εκπαίδευση είναι η χρησιμοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με
την τεχνολογία των πολυμέσων (συνδυασμός κειμένου - εικόνας - ήχου).
(ΜΕ
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ)
Το όφελος για την εκπαίδευση είναι η
χρησιμοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με την τεχνολογία των πολυμέσων
(συνδυασμός κειμένου - εικόνας - ήχου). Η τεχνολογία αυτή δίνει τη μοναδική
δυνατότητα στον μαθητή να προσεγγίσει και να επεξεργασθεί σύνθετες πληροφορίες
με ποικίλους συνδυασμούς και δυνατότητες. Με αυτή την τεχνολογία τα πολιτισμικά
ή εθνικά μαθήματα τού εκπαιδευτικού συστήματος μιας χώρας μπορούν να διδαχθούν
με νέους ελκυστικούς, ανανεωμένους και ουσιαστικούς τρόπους που και τα
αντικείμενα αυτά καθ' εαυτά αναδεικνύουν στη συνείδηση τού μαθητή και
επιτρέπουν μια άμεση προσωπική συνεργασία του (διαδραστική λειτουργία) με το
πρόγραμμα και όχι μια απλή παθητική προσέγγιση. Έτσι διδάσκοντας την ιστορία
μιας περιόδου, μπορείς μαζί με τις πληροφορίες για τα γεγονότα και τα πρόσωπα
να παρουσιάζεις χάρτες, πορείες, σχέσεις, παράλληλα γεγονότα τής ιστορίας
γειτονικών χωρών ή, σε πολιτιστικό επίπεδο, να δίνεις συγχρόνως πληροφορίες για
τη λογοτεχνία, τις επιστήμες, τις τέχνες, την παράδοση, τη θρησκεία, τη γλώσσα
ενός λαού με εικόνα, με ήχο και φυσικά με κείμενο.
ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΤΕ ΤΙΣ
ΠΙΟ ΚΑΤΩ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
1.
Επιβάλλεται
να αποκατασταθούν οι ζημιές που προκάλεσε ο άνθρωπος πάνω στο περιβάλλον.( ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ)
2.
Η
τεχνολογία είναι εμφανές ότι απελευθέρωσε τον άνθρωπο από το σωματικό μόχθο. (ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ)
3.
Αναμφίβολα,
η τεχνολογική ανάπτυξη απομάκρυνε τον άνθρωπο από τον άνθρωπο.(ΜΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕΘΟΔΩΝ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ)
4.
Τα
μέσα ενημέρωσης και κυρίως η τηλεόραση συμβάλλουν στην αύξηση της νεανικής εγκληματικότητας. (ΜΕ ΑΙΤΙΟ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ)
5.
Η
διαφήμιση προκαλεί στο σύγχρονο άνθρωπο την καταναλωτική μανία. (ΜΕ ΑΝΑΛΟΓΙΑ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου