Επιχείρημα - Συλλογισμός

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ-ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ

Α. ΟΡΙΣΜΟΙ-ΕΝΝΟΙΕΣ

v  Επιχείρημα ονομάζεται ένα οργανωμένο σύνολο λογικών προτάσεων – κρίσεων (προκείμενες) από τις οποίες προκύπτει ένα λογικό συμπέρασμα. Είναι δυνατόν μία από τις προτάσεις αυτές να εκφέρεται με ερώτηση (ρητορικό ερώτημα).

v  Συλλογισμός ονομάζεται η διαδικασία ή η μέθοδος με την οποία καταστρώνεται ένα επιχείρημα.

Ένας ολοκληρωμένος συλλογισμός αποτελείται από τρία βασικά μέρη:

Τη μείζονα προκείμενη, την ελάσσονα προκείμενη και το συμπέρασμα.

Προκείμενες είναι προτάσεις, κρίσεις, υποθέσεις, ερωτήματα

Συμπέρασμα είναι πρόταση / περίοδος στην αποδοχή της οποίας καταλήγουν οι προκείμενες. Είναι δηλαδή το λογικό επακόλουθο των προκείμενων.

v  Οι συλλογισμοί της λογικής έχουν μορφή καθαρά τυπική, στεγνή και σύντομη, περιέχουν μόνο προτάσεις-κρίσεις. Τα επιχειρήματα σ’ ένα κείμενο έχουν ανάπτυξη, σύνταξη και διατύπωση πολυποίκιλη.

v  Το επιχείρημα, λοιπόν, εμπεριέχει συλλογισμό ή σειρά συλλογισμών για τη στήριξη ή την ανατροπή μιας θέσης.

Β. ΕΙΔΗ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΩΝ

1. Με βάση το είδος των προτάσεων που αποτελούν τις προκείμενες, ένας συλλογισμός μπορεί να είναι:

      I.        Κατηγορικός (οι προκείμενες είναι κατηγορικές προτάσεις)

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

Τα μέταλλα είναι ανόργανα στοιχεία. Ο χρυσός είναι μέταλλο. Άρα, ο χρυσός είναι ανόργανο στοιχείο.

    II.        Υποθετικός (η μία ή και οι δύο προκείμενες είναι υποθετικές προτάσεις)

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

Αν οι βιομηχανίες λειτουργούν ανεξέλεγκτα, το περιβάλλον μολύνεται. Στη Θεσσαλονίκη οι βιομηχανίες λειτουργούν ανεξέλεγκτα. Άρα, το περιβάλλον της μολύνεται .

   III.        Διαζευκτικός (τουλάχιστον μία προκείμενη είναι διαζευκτική πρόταση)

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

Οι στρατιώτες υπηρετούν στο στρατό ξηράς ή στην αεροπορία.  Ο Γιώργος δεν υπηρέτησε στην αεροπορία. Άρα, ο Γιώργος υπηρέτησε στο στρατό ξηράς.

2. Με βάση το είδος της συλλογιστικής πορείας (πορεία της σκέψης), ένας συλλογισμός μπορεί να είναι:

      I.        Παραγωγικός : όλον                                 επιμέρους

    II.        Επαγωγικός : επιμέρους                            όλον

   III.        Αναλογικός : επιμέρους                            επιμέρους

      I.        Παραγωγικός συλλογισμός: από μια γενική και αφηρημένη αρχή (το όλον) συμπεραίνουμε για τα επιμέρους. Το συμπέρασμα είναι βέβαιο.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

γενικό  Τα μέταλλα είναι ανόργανα στοιχεία. ειδικό    Ο χρυσός είναι μέταλλο. άρα       Ο χρυσός είναι ανόργανο στοιχείο.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

γενικό  Η συνεργασία, η αλληλεγγύη και η συναίνεση                                           είναι κοινωνικές αρετές. ειδικό    Η φιλία συνδέεται με τη συνεργασία, την                  αλληλεγγύη και τη συναίνεση. άρα       Η φιλία είναι κοινωνική αρετή.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

γενικό  Το σχολείο μέσα από τους μηχανισμούς του               περιορίζεται στην στείρα μετάδοση γνώσεων. ειδικό    Με τη στείρα μετάδοση γνώσεων ο μαθητής                  δεν μπορεί να βιώσει και να συναισθανθεί τη               σημασία κάποιων αξιών, όπως η φύση. άρα       Το σχολείο δε βοηθά τους μαθητές να             συναισθανθούν την αξία της φύσης.

2. Επαγωγικός συλλογισμός : από μια ειδική και συγκεκριμένη διαπίστωση (το επιμέρους) καταλήγουμε στο γενικό συμπέρασμα (το όλον).

Οι επαγωγικοί συλλογισμοί μπορεί να είναι: τέλειοι η ατελείς.

α) Τέλειος επαγωγικός συλλογισμός: όταν στη μείζονα προκείμενη απαριθμούνται όλες οι δυνατές ειδικές περιπτώσεις, ώστε να οδηγεί σε βέβαιο αποτέλεσμα.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα (γενικό)

ειδικό   Η άνοιξη, το καλοκαίρι, το φθινόπωρο, ο            χειμώνας έχουν από τρεις μήνες. . ειδικό   Η άνοιξη, το καλοκαίρι, το φθινόπωρο, ο            χειμώνας είναι εποχές. άρα      Οι εποχές έχουν από τρεις μήνες.

β) Ατελής επαγωγικός συλλογισμός: όταν απαριθμείται ένας αντιπροσωπευτικός αριθμός περιπτώσεων (όχι όλες οι περιπτώσεις) και επομένως το συμπέρασμα έχει πιθανολογικό χαρακτήρα.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα (γενικό)

ειδικό   Ο Γιάννης κλέβει στην «Μονόπολη» . ειδικό   Ο Γιάννης είναι αναξιόπιστο πρόσωπο. άρα      Όποιος κλέβει στη «Μονόπολη» είναι αναξιόπιστο              πρόσωπο.

Το συμπέρασμα αν και φαίνεται βέβαιο, στην πραγματικότητα είναι απλώς πιθανό.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα (γενικό)

ειδικό  Πολλά σχολεία στεγάζονται σε ακαλαίσθητα κτίρια. ειδικό  Τα χρώματα των σχολικών εγκαταστάσεων είναι            συνήθως μουντά. άρα    Ο μαθητής περνά πολλές ώρες της μέρας σε            χώρους που δεν επιτρέπουν την αισθητική του            καλλιέργεια.

3. Αναλογικός: από μία ειδική και συγκεκριμένη διαπίστωση (το επιμέρους) καταλήγουμε σε άλλη ειδική και συγκεκριμένη διαπίστωση (το επιμέρους).

Το συμπέρασμα έχει πάντοτε συμπερασματικό χαρακτήρα.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

Κάποιος καλός άνθρωπος προσφέρει $100 στον          έρανο.         Ο Α. είναι καλός άνθρωπος.         Ο Α. (είναι πιθανόν) να δώσει $100 στον έρανο.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

Ο Α. είναι ευέξαπτος και γι’ αυτό έχει δυσκολίες στις      διαπροσωπικές του  σχέσεις.   Ο Β. είναι κι αυτός ευέξαπτος.   Ο Β. έχει (πιθανώς) προβλήματα στις    διαπροσωπικές του σχέσεις.

Μείζων προκείμενη Ελάσσων προκείμενη Συμπέρασμα

Τα μεγάλα κέντρα μόδας και οι παραγωγοί άλλων καταναλωτικών αγαθών που διαθέτουν σημαντικότατους οικονομικούς πόρους δημιουργούν και επιβάλλουν μία κουλτούρα που αποβλέπει στην απόκτηση των προϊόντων αυτών. Οι μεγιστάνες του λαθρεμπορίου ναρκωτικών διαθέτουν σημαντικότατους οικονομικούς πόρους. Αυτοί που ελέγχουν την τεράστια αγορά των ναρκωτικών δημιουργούν και επιβάλλουν μια κουλτούρα που οδηγεί στην κατάχρηση των ναρκωτικών και στην εξάπλωση της τοξικομανίας.

Ανεξάρτητα από το αν το πιο πάνω συμπέρασμα φαίνεται ως μια αυταπόδεικτη αλήθεια, στην περίπτωση αυτή, έχει πιθανολογικό χαρακτήρα, γιατί προκύπτει από μια συγκεκριμένη ειδική περίπτωση (τα μεγάλα κέντρα μόδας) και όχι από μια ευρύτερη αλήθεια (όποιος διαθέτει σημαντικότατους οικονομικούς πόρους, μπορεί να επιβάλει κουλτούρα που να εξυπηρετεί τα συμφέροντά του).

ΑΣΚΗΣΕΙΣ: ΝΑ ΒΡΕΘΕΙ Η ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ.

1. Ανέκαθεν η οικονομική δράση του ανθρώπου ήταν μια δράση μέσα στη φύση και πάνω στη φύση. Αν στην πρώτη φάση της ιστορικής εξέλιξης των σχέσεων του ανθρώπου με αυτήν το κυρίαρχο γνώρισμα στάθηκε η εξάρτηση του ανθρώπου από τις δυνάμεις της φύσης και του περιβάλλοντος, στη δεύτερη και πιο πρόσφατη φάση, και μάλιστα από τη βιομηχανική επανάσταση και μετά, η σχέση μεταβάλλεται και το κυρίαρχο γνώρισμα γίνεται πλέον η υποταγή της φύσης στον άνθρωπο. Έτσι, ενώ αρχικά και επί μακρόν έκτοτε η φυσική τάξη φάνηκε να επιβάλλεται στον άνθρωπο, στη συνέχεια και ιδίως τα τελευταία 200 περίπου χρόνια η ανθρώπινη τάξη (ή αταξία) επιβλήθηκε πάνω στη φύση και το περιβάλλον.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 2. Πολλοί υπεύθυνοι του Άουσβιτς ήταν αναγνώστες του Γκαίτε και λάτρεις του Μπραμς. Δεν πιστεύω ότι η διάδοση της λογοτεχνικής παιδείας και της μουσικής καλλιέργειας συντελεί απαραιτήτως στην πρόοδο του καλού.

 …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Ο τουρισμός γενικά, κυρίως δε σε χώρες μικρές σαν την Ελλάδα, αποτελεί μια ανθρώπινη δραστηριότητα η οποία εντάσσεται στις προσπάθειες οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, περιέχει όμως πολλά στοιχεία αστάθειας στις σχέσεις ανθρώπου και περιβάλλοντος και περικλείει πολλούς κινδύνους. Αρκεί να θυμηθούμε ότι σε μικρές κοινωνίες (π.χ. νησιά) ο ανθρώπινος πληθυσμός στην τουριστική περίοδο μπορεί και να δεκαπλασιαστεί, με όλα τα επακόλουθα αυτής της αύξησης για τους τοπικούς φυσικούς πόρους, τους ρυθμούς ζωής της συγκεκριμένης κοινότητας και τον πολιτισμό της. Σε αυτή την κλίμακα του κοινωνικού φαινομένου της απότομης πληθυσμιακής επίθεσης η συμβατική λύση που δίνει ο βιομηχανοποιημένος τουρισμός είναι κατ' ανάγκη επιθετική. Μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα βιάζουν πολλές φορές το περιβάλλον, «πακέτα» για την καλύτερη «εκμετάλλευση» των τουριστών ετοιμάζονται, αγροτικά προϊόντα γεμάτα χημικά στοιχεία και κακότεχνα προϊόντα «δήθεν» λαϊκής τέχνης παράγονται.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να είμαστε ανταγωνιστικοί. Από το να πετύχουμε, δηλαδή, να οικοδομήσουμε μια υγιή οικονομία, από το να παρακολουθούμε τις τεχνολογικές εξελίξεις, από το να εξυγιάνουμε τον δημόσιο τομέα, από το να δημιουργήσουμε ένα κράτος ευέλικτο, χωρίς ωστόσο να υστερεί στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας και της φροντίδας προς τις ενδεείς οικονομικά και κοινωνικά κατηγορίες πολιτών. Μόνον έτσι θα πάψουμε να είμαστε και να χαρακτηριζόμαστε «ουραγοί της Ευρώπης» και «υπηρέτες των Ευρωπαίων». Η επίτευξη των στόχων σύγκλισης της ελληνικής οικονομίας με τα ευρωπαϊκά οικονομικά μεγέθη δεν είναι θέμα μόνο αριθμών. Είναι και θέμα ουσίας. Διότι η βελτίωση των οικονομικών μεγεθών μακροπρόθεσμα, αλλά σε ορισμένους τομείς και μεσοπρόθεσμα, οδηγεί στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, των υπηρεσιών, του κράτους πρόνοιας και γενικότερα στη βελτίωση της ποιότητας ζωής για όλους μας.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 5. Στη χώρα μας παράλληλα με τα περιστατικά κακοποίησης ή παραμέλησης παιδιών, που κάθε χρόνο έρχονται στο φως, θα πρέπει να αναλογιστούμε και άλλα προβλήματα που τείνουν να λάβουν χρόνιο χαρακτήρα: την εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας καθώς και την αποστέρηση των δικαιωμάτων πρόσβασης στην εκπαίδευση και την περίθαλψη για τα παιδιά των μεταναστών ή άλλων κοινωνικών ομάδων. Όσο κι αν η εικόνα παραμένει συγκεχυμένη λόγω της έλλειψης επαρκών στοιχείων σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτα ικανοποιητική. Τα δικαιώματα των παιδιών παραβιάζονται με τρόπους και έκταση, που κάθε άλλο παρά κολακεύουν τον πολιτισμό μας.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 6. Η φαντασία είναι εξίσου απαραίτητη για να καταλάβει κανείς την πραγματικότητα. Την αξία που έχει η φαντασία τη συναντά κανείς και στα μαθηματικά. Γιατί, για να αποδείξεις ότι κάτι ισχύει, πρέπει πρώτα να περάσεις από την υπόθεση ότι δεν ισχύει. Αυτό κι αν απαιτεί φαντασία!

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7. Η γλωσσομάθεια είναι σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ, ως δεξιότητα που αυξάνει τις πιθανότητες να βρει κάποιος εργασία. Παρόμοια αναγκαιότητα παρουσιάζεται και για την εκμάθηση χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Άνθρωπος που δε γνωρίζει χειρισμό ηλεκτρονικών υπολογιστών και αξιοποίηση των αντίστοιχων προγραμμάτων, θα δυσκολευτεί κατά πάσα πιθανότητα στην διαδικασία διεκδίκησης μια εργασιακής θέσης.   

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 8. Η Ελλάδα μετατρέπεται σταδιακά σε μια πολύ-πολιτισμική κοινωνία. Η εξέλιξη αυτή οπωσδήποτε περιπλέκει την κατάσταση, καθώς αναδεικνύει νέες κοινωνικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές παραμέτρους του προβλήματος. Ταυτόχρονα, καθιστά πιο επιτακτική την ανάγκη να εκσυγχρονιστούν οι κρατικές υπηρεσίες προσαρμοζόμενες στα νέα δεδομένα και να συνεργαστούν αποτελεσματικότερα με το πλήθος των μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο έργο αυτό.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 9. O περιπτεράς μου, ένας εξηντάρης λαϊκός τύπος, κουνούσε το κεφάλι του με αγανάκτηση. «Τι σόι άνθρωποι είναι αυτοί», ξέσπασε, «που δεν ανοίγουν εφημερίδα ούτε όταν την έχουν αγοράσει;» Αναφερόταν στους όχι λίγους πελάτες του που, αφού πάρουν στα χέρια τους και πληρώσουν την α ή τη β εφημερίδα, βγάζουν από μέσα το cd, το dvd ή όποιο άλλο, απαραίτητο πλέον, δώρο περικλείεται στο σελοφάν και πετούν το έντυπο σώμα στον πρώτο κάδο απορριμμάτων που βρίσκουν μπροστά τους. Αλήθεια, τι σόι άνθρωποι; Τι σόι λαός; Για ποιο επίπεδο πολιτισμού και ποια ποιότητα ανθρώπων μιλάμε, όταν έχουμε έναν λαό που δε διαβάζει;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 10. Θεσμοί που δοκιμάστηκαν στο παρελθόν επί αιώνες, που καθιερώθηκαν µε αίμα πολύ, έχουν πια διαβρωθεί. Η οικογένεια, που ήταν η ζεστή φωλιά όπου πλάθονταν κι οπλίζονταν ο άνθρωπος, κάθε μέρα γίνεται και πιο σκιώδης. Ο τρόπος ζωής που είχε το παρελθόν κληροδοτήσει από γενιά σε γενιά – τιμιότητα, ντροπή, αξιοπρέπεια και κοινωνική συνεργασία – κινδυνεύει και αναιρείται καθημερινά από την πρακτική της

εποχής µας. Το παρελθόν, ως αυθεντία, ως πηγή κανόνων βίου, υποφέρει από δεινή αμφισβήτηση.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 11. Λέγεται πως ο επιστήμονας ευθύνεται μόνο γι’ αυτό που κάνει και όχι για τον τρόπο με τον οποίο κάποιοι το χρησιμοποιούν. Όπως, δηλαδή, ο κατασκευαστής μαχαιριών είναι υπεύθυνος μόνο για την ποιότητα του προϊόντος του και όχι για την ενδεχόμενη φονική χρήση του, έτσι και ο επιστήμονας είναι υπόλογος μόνο για την ορθότητα των ανακαλύψεών του και όχι για τη βλαβερή αξιοποίησή τους. Και όπως δεν μπορεί να κατηγορείται ο πρώτος στην περίπτωση ενός φόνου, έτσι δεν μπορεί να κατηγορείται και ο δεύτερος στην περίπτωση, για παράδειγμα, ενός πολέμου.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 12. Το ξεκίνημα του 21ου αιώνα μας φέρνει αντιμέτωπους με ποικίλα προβλήματα, την έκταση και τις συνέπειες των οποίων είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς. Το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα επεφύλαξε πολλές εκπλήξεις στο χώρο της ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών και στην πρόοδο της επιστήμης. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και της γνώσης έχει επιφέρει θεαματικές αλλαγές στην κοινωνική δομή και οργάνωση πολλών κρατών. Η «κοινωνία της πληροφορίας» κατέστησε αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό των μεθόδων και των τεχνικών της εργασίας και έθεσε σε νέα βάση το θέμα κατάκτησης της γνώσης. Σήμερα δεν έχει τόσο αξία η γνώση αυτή καθεαυτή, αφού εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και παλιώνει προτού καν γίνει κτήμα των πολλών.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Γ. Ορθότητα του επιχειρήματος-συλλογισμού

1. Πορεία της σκέψης στην αξιολόγηση.

             ΟΡΘΟΤΗΤΑ   =      ΑΛΗΘΕΙΑ   +      ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ

      I.        Ένα επιχείρημα είναι ορθό όταν έχει:

Αλήθεια            Οι προκείμενες  ισχύουν  και ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Εγκυρότητα               Το συμπέρασμα εξάγεται λογικά από τις προκείμενες             .

Ορθότητα             Το επιχείρημα έχει αλήθεια και εγκυρότητα

Π χ. . Προκείμενες       Όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί.         .

                                    Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι άνθρωπος.          .

         Συμπέρασμα       Επομένως ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι θνητός.

Το προηγούμενο επιχείρημα είναι αληθές, εφόσον οι προκείμενες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Επιπλέον το συμπέρασμα απορρέει λογικά από τις προκείμενες και επομένως το επιχείρημα είναι έγκυρο. Εφόσον είναι και αληθές και έγκυρο, είναι και ορθό.

   ΙΙ. Προσέχουμε κατά την αξιολόγηση :    

Α. Ένα επιχείρημα χαρακτηρίζεται ως ορθό όταν είναι και αληθές κα έγκυρο. Αν απουσιάζει ένας από τους δύο όρους (αλήθεια ή εγκυρότητα) τότε δεν είναι ορθό.   

Στο επόμενο παράδειγμα οι προκείμενες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και αποτελούν γενικά αποδεκτές αλήθειες Ωστόσο το συμπέρασμα είναι αυθαίρετο αφού δεν προκύπτει λογικά από τις προκείμενες Επομένως το επιχείρημα δεν έχει εγκυρότητα. Επομένως δεν είναι ορθό.

 

Προκείμενες                     Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταργηθεί η θανατική ποινή

                                          Η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Συμπέρασμα                   Επομένως η Ελλάδα πρέπει να επαναφέρει τη θανατική ποινή

Β. Για να είναι οι προκείμενες αληθείς πρέπει να αποτελούν αντικειμενικά δεδομένα,     δηλαδή καθολικά αποδεκτές αλήθειες ( π χ η γη γυρίζει) και όχι υποκειμενικές κρίσεις και γνώμες ( π χ η παγκοσμιοποίηση είναι καταστροφή για τους λαούς ). 

Προκείμενες           Όσοι δεν εργάζονται είναι τεμπέληδες.

                                 Ο γείτονας μου δεν εργάζεται.

Συμπέρασμα           Άρα, ο γείτονας μου είναι τεμπέλης.       .

Στο προηγούμενο επιχείρημα η πρώτη προκείμενη «Όσοι δεν εργάζονται είναι τεμπέληδες»,  αποτελεί αυθαίρετη προσωπική γνώμη και όχι αντικειμενικό δεδομένο αφού η απουσία εργασίας δεν οφείλεται οπωσδήποτε σε τεμπελιά αλλά, πιθανόν στην ανεργία ή σε οικογενειακούς ή προσωπικούς λόγους όπως η υγεία. Στηριγμένοι επομένως σε μια αυθαίρετη υποκειμενική γνώμη θα καταλήξουμε σε ένα αυθαίρετο συμπέρασμα ή σε ένα συμπέρασμα χωρίς καθολική ισχύ. Το επιχείρημα επομένως παρόλο που είναι έγκυρο , δεν είναι ορθό,  εφόσον η πρώτη προκείμενη δεν είναι (αντικειμενικά)  αληθής. 

Άσκηση: Να αξιολογήσετε τα παρακάτω επιχειρήματα ως προς την ορθότητα.

Α)                           Οι Έλληνες είναι φιλόξενοι άνθρωποι

                .              Ο Χ είναι Έλληνας

Άρα,                       Ο Χ είναι φιλόξενος άνθρωπος

Β)                   Ο σωφρονισμός του παραβάτη προϋποθέτει τη φυσική του ύπαρξη.

                      Η θανατική ποινή καταστρέφει τη φυσική ύπαρξη του παραβάτη.  

Επομένως     Η θανατική ποινή αποκλείει την πιθανότητα σωφρονισμού του παραβάτη.

Γ)                              Η πνευματική εργασία είναι ανώτερη από τη χειρωνακτική                       

                                 Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού ανήκει στην πνευματική             

                                 εργασία και του ξυλουργού στη χειρωνακτική     .

Επομένως                Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι ανώτερο από αυτό του              

                                 ξυλουργού.

Δ)                      Οι έφηβοι που ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό αφιερώνουν αρκετό                              χρόνο για προπόνηση.    .

                             Το χρόνο αυτό οι νέοι θα μπορούσαν να τον αξιοποιήσουν               

                             διαβάζοντας για το σχολείο και τις εξετάσεις         .

Επομένως            Οι νέοι δεν πρέπει να ασχολούνται με τον αθλητισμό.

Ε)                           Τα μέρη του λόγου είναι λέξεις

                               Το ουσιαστικό είναι μέρος του λόγου           .

              .               Το ουσιαστικό είναι λέξη.