Νέα Ελληνικά Β΄ Λυκείου

Τελική εξέταση

                                                                        Χρόνος: 2,5 ώρες

                                                                        Βαθμός   _____  /100

Να απαντήσετε σε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις.

ΜΕΡΟΣ Ά: Αδίδακτο κείμενο

Αφού διαβάσετε το κείμενο που ακολουθεί να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν.

Οι αλλαγές στην αγορά όπως αυτές προσδιορίζονται από τη συγκεκριμένη ζήτηση, υποχρεώνουν τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς (σχολείο, πολιτεία και οικογένεια) να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους. Το νέο εργασιακό τοπίο μοιάζει σαν «άγνωστη χώρα» σε σχέση με τις παραδοσιακές αντιλήψεις της κοινωνίας και οι νέοι μοιάζουν ωσάν να ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί στην προσπάθειά τους να εναρμονιστούν με τις σημερινές ανάγκες της αγοράς και τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις αλλά και ταυτόχρονα να διασφαλίσουν μία σταθερή και σίγουρη για το μέλλον δουλειά.

Έτσι συνεπώς οι νέοι σήμερα θα φάνταζαν με όντα ανίκανα να προσαρμοστούν σε ένα περιβάλλον που απαιτεί νέες ανάγκες. Υπάρχουν λόγου χάρη νέοι οι οποίοι χαρακτηρίζονται από «αγνωστικισμό» όσον αφορά την επαγγελματική τους σταδιοδρομία αλλά και νέοι οι οποίοι δύνανται να γνωρίζουν τα βασικά αλλά όχι τα ουσιώδη. Αυτή είναι δυστυχώς η κατάσταση που επικρατεί…

Στο τρίπτυχο «μεταπτυχιακές σπουδές-εξειδίκευση», «ενίσχυση του ρόλου των διαμεσολαβητικών κρατικών φορέων απασχόλησης» και «ανάπτυξη ενός σωστού επαγγελματικού προσανατολισμού», εστιάζει ο αναπληρωτής καθηγητής στον τομέα της Οικονομικής της Εργασίας και της Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Ιωάννης Σακέλλης τους άξονες ενεργειών στους οποίους οφείλει να προβεί η πολιτεία ώστε να μη δημιουργηθεί ένα τεράστιο χάσμα με άμεση συνέπεια την ανεργία.

«Οι μεταβολές που επήλθαν στην παραγωγή ήταν ραγδαίες και όντως δημιούργησαν τις ανάγκες για καινούριες εξειδικεύσεις και επαγγέλματα. Όμως, προοδευτικά-από τα μέσα της δεκαετίας του 80-διαπιστώνεται ότι η ανάγκη αυτή πλέον γίνεται όλο και πιο επιτακτική, ενώ παράλληλα κρίνεται προσφορότερο να καλύπτεται μέσα από μεταπτυχιακά τμήματα ή ανάλογα από τα προγράμματα συνεχούς κατάρτισης, τα οποία θα οργανωθούν αργότερα.

Η εξειδίκευση εξάλλου θα βοηθήσει να ξεπεραστεί η κρίση που μαστίζει ορισμένα από τα παραδοσιακά «καλά» επαγγέλματα. «Επιγραμματικά, οφείλουμε να φτιάξουμε τη σχέση εκπαίδευσης-κατάρτισης, καθώς η πρώτη δίνει το χρώμα στο υλικό της δεύτερης.

Ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός, τέλος, είναι ο πλέον αδύναμος τομέας στη χώρα μας παρά τη σημαντική διεθνώς εξέλιξη του θεσμού. «Η ανισορροπία ανάμεσα στα ταλέντα και τις ανάγκες της αγοράς εργασίας είναι επιβεβλημένη. Στην προβληματική, όμως, των παιδιών σήμερα υπάρχει κυρίως έλλειψη στόχου. Συνήθως τα παιδιά αναφέρονται σε δέσμες και κατευθύνσεις και όχι σε στόχους που να ανταποκρίνονται σε κάποια ταλέντα», παρατηρεί ο κ. Σακέλλης.

Α1. Να αποδώσετε περιληπτικά σε 100-120 λέξεις το περιεχόμενο του κειμένου. (8μ.)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Α2. α) Ποιο είναι το γενικό πρόβλημα το οποίο επικρατεί στην Ελλάδα σε σχέση με                                                    τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων;

       β) Ποια είναι τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, κατά την άποψή σας, για να καταπολεμηθεί το πρόβλημα; (6μ.)

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Α3. α) Να αναλύσετε την 2^η παράγραφο στα δομικά της στοιχεία και να τα καταγράψετε.

        β) Με ποια μέθοδο ή ποιες μεθόδους αναπτύσσεται η παράγραφος αυτή; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (6μ.)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ΜΕΡΟΣ ΄Β: Γλώσσα

Β1. Στις πιο κάτω φράσεις να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες λέξεις με το συνώνυμό τους, χωρίς να αλλάξετε το νόημα των φράσεων και το γραμματικό τύπο των λέξεων. (3μ.)

α)  […] στην προσπάθειά τους να εναρμονιστούν με τις σημερινές ανάγκες της   αγοράς […]

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

β) […] ενώ παράλληλα κρίνεται προσφορότερο να καλύπτεται μέσα από μεταπτυχιακά τμήματα […]

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

γ) […] διαπιστώνεται ότι η ανάγκη αυτή πλέον γίνεται όλο και πιο επιτακτική […]

__________________________________________________________________________________________________________________________________________

Β2. Να δώσετε ένα αντίθετο για καθεμιά από τις πιο κάτω λέξεις: (3μ.)

έλλειψη ≠ __________________________

εξέλιξη ≠ __________________________

επιγραμματικά ≠_____________________

Β3. α) Να κατατάξετε τις πιο κάτω λέξεις στις αντίστοιχες στήλες ανάλογα με το μέρος του λόγου στο οποίο ανήκουν:

                       i) δημιουργηθεί ii) έλλειψη  iii) χρώμα iv) οργανωτικός  

       β) Να συμπληρώσετε οριζόντια τα κενά που αντιστοιχούν στην κάθε λέξη. (4μ.)

ΡΗΜΑ	ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ	ΕΠΙΘΕΤΟ

ΜΕΡΟΣ ΄Γ: Παραγωγή Επικοινωνιακού Λόγου:

Να επιλέξετε ΕΝΑ εκ των δύο θεμάτων και να το αναπτύξετε σε 600-700 λέξεις. (40μ.)

Γ1. «Το επάγγελμα το οποίο εξασκώ δε με ικανοποιεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αποδίδω σωστά, να πλήττω από την ανία και το χειρότερο να ακούω τα παράπονα του εργοδότη μου…» Να συντάξετε μία έκθεση σχολιάζοντας την παραπάνω άποψη αναφέροντας τα βασικά κριτήρια που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη για να έχει μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία. Τι τελικά οδηγεί σε λανθασμένη επιλογή και ποιοι φορείς επηρεάζουν τους νέους στην επιλογή επαγγέλματος;

Γ2. Τα ΜΜΕ αφενός μεν μας δίνουν πρόσβαση σε κάθε λογής πληροφορίες και αφετέρου δε τις διαστρεβλώνουν με αποτέλεσμα την παραπληροφόρηση. Να αναφέρετε την προσφορά των ΜΜΕ αλλά και τα αρνητικά που ενδέχεται να προκύψουν. Μπορούν αυτά τα αρνητικά να εκλείψουν ή απλά να ελαχιστοποιηθούν; Με ποιο τρόπο; Ποιες οι ευθύνες των ανθρώπων που εμπλέκονται σε αυτά όσον αφορά το κοινωνικό σύνολο αλλά και τον καθένα από εμάς ξεχωριστά;

ΜΕΡΟΣ ΄Δ: Λογοτεχνία – Λογοτεχνικό βιβλίο

Λογοτεχνία

α) Γιώργος Σεφέρης, Ελένη

Αηδόνι ποιητάρη,

σαν και μια τέτοια νύκτα στ’ ακροθαλάσσι του Πρωτέα

σ’ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν τον θρήνο,

κι ανάμεσό τους-ποιος θα το ’λεγε;-η Ελένη!

Αυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο Σκάμαντρο

Ήταν εκεί, στα χείλια της ερήμου˙ την άγγιξα, μου μίλησε:

«Δεν είν’ αλήθεια, δεν είν’ αλήθεια» φώναξε

«Δεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβι

Ποτέ δεν πάτησα την ανδρειωμένη Τρόια»

Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά, κι αυτό

το ανάστημα

 ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα, και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα,

ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα.

                          Και στην Τροία;

Τίποτε στην Τροία – ένα είδωλο.

Έτσι το θέλαν οι θεοί.

Κι ο Πάρης, μ’ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν

πλάσμα ατόφιο˙

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια.   

Δ1. Ποια κατάσταση παρουσιάζεται στο παραπάνω απόσπασμα και ποια τα είναι τα συναισθήματα του Τεύκρου; Να περιγράψετε επίσης το μήνυμα το οποίο κρύβεται. (6μ.)

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δ2. Να περιγράψετε το κλίμα που επικρατεί στο απόσπασμα. (2μ.)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

β) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Το μοιρολόι της φώκιας

Δ3. Να σχολιάσετε τον τρόπο με τον οποίο ο Παπαδιαμάντης προσπαθεί να ενισχύσει την δραματικότητα του έργου με τη χρήση ενός συμβολικού ονόματος για την εγγονή της γριάς Λούκαινας η οποία πρόκειται να βρει τραγικό θάνατο. (3μ.)

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

γ) Στρατής Μυριβήλης, Η μυστική παπαρούνα

Γύρισα γρήγορα στ’ αμπρί. Ας μπορούσα να κάμω μια μεγάλη φωταψία… Να κρεμάσω παντού σημαίες και στεφάνια! Άναψα στο λυχνάρι τέσσερα φιτίλια και τώρα πασχίζω να τη χωρέσω εδώ μέσα, μέσα σε μια τόσο μικρή γούβα, μια τόσο μεγάλη χαρά. Η ψυχή μου χορεύει σαν μεγάλη πεταλούδα. Χαμογελώ ξαπλωμένος ανάσκελα. Κάτι τραγουδάει μέσα. Τ’ αφουγκράζουμαι. Είναι ένα παιδιάστικο τραγούδι:

Φεγγαράκι μου λαμπρό…

Δ4. Αφού διαβάσατε το παραπάνω απόσπασμα να απαντήσετε: α) ποια συναισθήματα γεμίζουν την ψυχή του συγγραφέα μετά την ανεύρεση της παπαρούνας; και β) γιατί ο συγγραφέας θυμάται το παιδικό τραγούδι και πως νιώθει τραγουδώντας το; (4μ.)

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

δ) Νίκος Νικολαΐδης, Το χωριό χωνεύεται

Μια νύχτα, η στέγη της γριάς Σόφης, έπεσε και την έθαψε ζωντανή. Τότε, με πρόφαση τη φιλανθρωπία, σηκώσανε όσα γεροντάκια είχαν απομείνει και τα πήγανε στο γηροκομείο… Τα παιδιά εκείνων είχανε πεθάνει, ξεχνούσανε σιγά-σιγά το χωριό τους… μα σιγά-σιγά ξεχνούσαν και το χωριό και τους γέρους και όσοι είχανε ακόμη γονιούς στο γηροκομείο. Το χωριό χωνεύτη. Ως και το μαύρο φίδι-στοιχείο του χωριού-σύρθη κι έφυγε μακριά…

Μια φορά, έφταξε στον τόπο ένας μεσόκοπος αμερικανός. «Πόσο άλλαξε η χώρα!», σκέφτηκε. Σιγά-σιγά άρχισε να θαυμάζει. Δεν πίστευε πως είχε γίνει μια τέτοια πρόοδος. Θα ’πρεπε να ρωτήξει: «Από πού πάνε στο Σκουπιδοχώρι;».

Μια πλατεία στρωμένη με γρασίδι-φυτεμένη με φοινικοειδή. Μαρμαρένιοι πάγκοι, και ομορφοσκαλισμένο συντιβάνι… Προχώρησε, τράβηξε λίγο δεξιά-λίγο αριστερά…

Προχώρησε λίγο ακόμη… και γύρισε πίσω στην πλατεία. Κάθησε κάτω από μια τέντα, στο πεζοδρόμιο, σ’ ένα ζαχαροπλαστείο… Εκεί, ενώ έπαιρνε το παγωτό του, εξακρίβωσε πως βρισκόταν στο χωρίο του.

-Νάτο!...είπε με υπερηφάνεια.

Δ5. Το κεντρικό πρόσωπο στο πιο πάνω απόσπασμα είναι ο «μεσόκοπος αμερικανός». Ποια  συναισθήματα κυριαρχούν μέσα του με το που φτάνει στον τόπο; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας αναλυτικά. (5μ.)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δ6. Να εξηγήσετε σε τι εξυπηρετεί η συχνή χρήση των αποσιωπητικών από τον συγγραφέα στο απόσπασμα. (2μ.)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Λογοτεχνικό Βιβλίο

Διήγημα: «Μόκο ρε!»

Δ7. Ο ήρωας καλείται να υποβάλει γραπτώς την απολογία του γιατί ανέφερε προσωπικές κρίσεις για την αυτοκτονία της Ιουλιέττας. Σ’ αυτήν απλά αναφέρει «Μόκο ρε!». Να σχολιάσετε την αντίδραση του ήρωα. (5μ.)

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Δ8. Να σχολιάσετε τη γλώσσα του Σαμαράκη γενικά σε ολόκληρο το έργο «Η κόντρα». (3μ.)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________