Επιστήμη Τεχνολογία

Α. Προσόντα που πρέπει να διαθέτει ο επιστήμονας

·         Πίστη στη λογική και επιθυμία για έρευνα (δημιουργική περιέργεια).

·         Φιλελεύθερο πνεύμα, διορατικότητα, προσδοκία για ένα καλύτερο μέλλον (=όραμα, υγιής φιλοδοξία).

·         Ανθρωπιστικές αρχές και αξίες (=σεβασμός στον άνθρωπο).

·         Ευσυνειδησία και εργατικότητα (=ως αξία μοναδική η έρευνα απαιτεί υπομονή και συστηματικότητα).

·         Ευαίσθητη κοινωνική συνείδηση (=αίσθημα ευθύνης προς τους συνανθρώπους του).

·         Ενδιαφέρον για τα κοινά (=πολιτικοποίηση και όχι κομματικοποίηση). 

·         Ικανότητα σύλληψης των προβλημάτων στην ουσία τους  (ώστε να θέτει εύστοχα ερωτήματα και να αναζητά ακριβείς απαντήσεις).

·         Επιθυμία να διαλέγεται και να συνεργάζεται με τα άλλα μέλη της επιστημονικής κοινότητας στο πλαίσιο της οποίας δραστηριοποιείται.

Β. Προσφορά της επιστήμης στους ανθρώπους διαχρονικά

·         Προσέφερε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να επιμηκύνουν το χρόνο της ζωής τους με επιτυχή τρόπο (βιολογία, ιατρική, φαρμακευτική, κλπ.).

·         Τους παρείχε τα μέσα να αξιοποιήσουν τους φυσικούς  πόρους (= νερό, έδαφος, ηλιακή ενέργεια) ώστε να επιβιώσουν και περαιτέρω να αποκτήσουν ποιότητα ζωής ( = ασφάλεια και αξιοπρέπεια).

·         Η εφαρμογή των επιστημονικών γνώσεων, μέσω της τεχνολογίας (= εργαλεία, τεχνικές, μέθοδοι) στον τομέα της εργασίας, οδήγησε στην αύξηση της ποσότητας και τη βελτίωση της ποιότητας των αγαθών (=ευημερία, διευκόλυνση της καθημερινότητας, π.χ. οικιακές συσκευές).

·         Τους βοήθησε να εκμηδενίσουν τις αποστάσεις του χώρου (=ανάπτυξη συγκοινωνιών) και του χρόνου (=ανάπτυξη επικοινωνιών).

·         Να ερευνήσουν το ιστορικό παρελθόν και να αποκομίσουν γνώση και πολύτιμη πείρα από πολιτισμούς που δεν υπάρχουν πια (=ιστορία, αρχαιολογία, γραφολογία).

·         Να οργανώσουν ορθολογιστικά την κοινωνία καταμερίζοντας την εργασία και τα αγαθά στη βάση του συλλογικού καλού (=κοινωνιολογία, πολιτικές επιστήμες).

·         Να διερευνήσουν τον ψυχικό τους κόσμο και το υποσυνείδητο (= ψυχολογία, φιλοσοφία) κατανοώντας ψυχικά κίνητρα, ανάγκες και  προσδοκίες ατόμων και ομάδων  → να οργανώσουν τη ζωή τους χωρίς φόβο και ενοχή (αυτοσυνειδησία, αυτογνωσία).

Γ. Κίνδυνοι από τη ραγδαία επιστημονική εξέλιξη 

Υλικός Τομέας

·         Η λεηλασία και φθορά της φύσης (=εξάντληση ενεργειακών αποθεμάτων).

·         Η εκμετάλλευση της επιστημονικής γνώσης ως όργανο μεγιστοποίησης των κερδών ορισμένων χωρών σε βάρος άλλων (= βιομηχανικές χώρες της Δύσης ≠ Τρίτος Κόσμος).

·         Απειλή πυρηνικού η χημικού ολέθρου.

·         Τυποποίηση της εργασίας, αυτοματισμός, λεπτομερής εξειδίκευση και μονομέρεια.

Κοινωνικός Τομέας

·         Η μονομερής εξειδίκευση καθιστά τον ίδιο τον επιστήμονα αδύναμο να αξιολογήσει με κοινωνικά και ηθικά κριτήρια τη δουλειά του.

·         Η επιστημονική γνώση ανάγεται σε ανώτατη πολιτισμική αξία και ο επιστήμονας απαλλάσσεται από την υποχρέωση να ενδιαφέρεται για την εφαρμογή των επιτευγμάτων του και τις συνέπειες αυτής.

·         Ο υλικός πολιτισμός αναπτύσσεται ταχύτερα από τον μη υλικό (=ηθική, αξίες, θεσμοί, φορείς κοινωνικοποίησης) με αποτέλεσμα να υπάρχει πλούτος αγαθών, αλλά όχι αρμονία και ευτυχία στις σχέσεις των ατόμων και ομάδων.

·         Η καθήλωση των ανθρώπων στα προϊόντα της τεχνολογίας οδηγεί στην αποξένωση των ανθρώπων και την κρίση των διαπροσωπικών σχέσεων.

·         Ερήμωση της υπαίθρου. Αστυφιλία.

·         Ανεργία.

·         Έντονος ρυθμός ζωής. Μεγαλουπόλεις. Παράλογη αύξηση των αναγκών, καταναλωτισμός, άγχος.

·         Κακή χρήση των ΜΜΕ που οδηγεί στην προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση του πολίτη.

Ιδεολογικός – Ηθικός Τομέας

·         Η επιστήμη υπηρετεί χρησιμοθηρικές και ωφελιμιστικές σκοπιμότητες (=δημιουργία καταναλωτικών προτύπων).

·         Η τεχνοκρατία και ο αυτοματισμός προσφέρουν νέα εργαλεία στην προπαγάνδα, η οποία χρησιμοποιείται για τη χειραγώγηση των πολιτών 

·         Ο ρυθμός των ανακαλύψεων και η αδυναμία του μέσου ανθρώπου να τις παρακολουθήσει (π.χ. ρομποτική, κλωνοποίηση) δημιουργούν ένα αίσθημα ανασφάλειας και επιτρέπουν την ανάπτυξη σκοταδιστικών αντιλήψεων και επικίνδυνων απόψεων περί παγώματος της επιστημονικοτεχνικής προόδου που, βέβαια, θα σήμαινε  την επιστροφή στον πρωτογονισμό.

Δ. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

·         Ορθή Παιδεία: Να ολοκληρώνει πολύπλευρα τον άνθρωπο. Να το μαθαίνει να κρίνει ορθά, να συγκρίνει, να διασταυρώνει και να επιλέγει. Απαραίτητη, επομένως, η έμφαση στην ανθρωπιστική παιδεία. Αν δεν επιτευχθεί κάποια προσέγγιση ανάμεσα στον τεχνολογικό και ηθικό πολιτισμό, τα προβλήματα θα διαιωνίζονται και θα πολλαπλασιάζονται αντί να περιορίζονται.

·         Επαναπροσδιορισμός αξιών: Το άτομο ν’  αποβάλει την απληστία και τον υλικό ευδαιμονισμό. Να θέσει άλλες προτεραιότητες στη ζωή του.

·         Ορθές διαπροσωπικές σχέσεις: Οι άνθρωποι να αντιμετωπίζονται στη σωστή τους διάσταση. Με τις διαπροσωπικές σχέσεις, εξάλλου, θα καταπολεμήσουν και τα ψυχολογικά τους προβλήματα.

·         Να δημιουργηθεί κοινωνική συνείδηση: Το ατομικό συμφέρον να μην υποσκελίζει το κοινωνικό. Το άτομο να συμμετέχει στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων.

·         Τόνωση ηθικών αξιών: Ο άνθρωπος να ξαναγίνει συνάνθρωπος και να μην αντιμετωπίζεται ως μέσο εκμετάλλευσης.

·         Συμμετοχή στο πολιτικό «γίγνεσθαι», ώστε να περιοριστεί η φαλκίδευση των δημοκρατικών θεσμών και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

·         Η Πολιτεία να θεσπίσει αυστηρές ποινές.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

ΔΕΣ ΕΠΙΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ – ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ – ΜΜΕ (ΑΠΟ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ)